Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Tarihi Zararda: 818 Milyar TL'lik Kayıp Ne Anlam Taşıyor?
2023 yılı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) için unutulmaz bir yıl olarak tarihe geçecek. Resmi Gazete'de yayımlanan 2023 yılı bilançosuna göre, TCMB 818 milyar 182 milyon TL'lik dudak uçuklatan bir zarar açıkladı. Bu rakam, Türk finans tarihindeki en büyük kayıp olarak kayıtlara geçti.
Peki, TCMB'nin bu devasa zarara uğramasının sebebi neydi? Uzmanlar, bu kaybın arkasında yatan temel etkenin kur korumalı mevduat (KKM) uygulaması olduğunu savunuyor. KKM'nin faiz oranlarının düşürülmesi amacıyla getirilmesine karşın, mevduat sahiplerini döviz satın almaya teşvik ederek döviz kurundaki dalgalanmaları artırdığı ve Merkez Bankası'nın rezervlerini eriterek büyük bir yük oluşturduğu belirtiliyor.
Hacettepe Üniversitesi İktisat Fakültesi'nden Prof. Dr. Timur Han Gür, KKM'nin ekonomiye olan tahribatını şu şekilde özetliyor: "KKM, faiz oranlarının düşürülmesi adına yapılan bir hamle olsa da, mevduat sahiplerinin dövize yönelmesine neden oldu. Devletin bu zararı üstlenmesi, yani zararın hazineye yazılması ekonomik dengeleri bozdu."
Ekonomi yazarı Uğur Gürses ise zararın büyüklüğüne ve karşılanma şekillerine dikkat çekiyor. Gürses, "KKM'nin getirdiği zararlar açıkça görülüyor. Merkez Bankası para basarak bu zararı karşılayabilir, fakat bu, ekonomik istikrarsızlıkları daha da artırır" diyor. Gürses, Merkez Bankası'nın bağımsız bir tüzel kişilik olmasına rağmen, yaşanan bu büyük zararın Hazine tarafından kapatılması gerektiğini vurguluyor.
TCMB'nin 9 milyar 664 milyon liralık ihtiyat akçesi ve 1 trilyon 417 milyar liralık altın rezervi olmasına rağmen, bu rakamlar 818 milyar TL'lik kaybın yanında oldukça yetersiz kalıyor. Bu durum, ekonominin kırılganlığını ve uluslararası rezervlerin yetersizliğini gözler önüne seriyor.
Prof. Dr. Timur Han Gür ve Uğur Gürses, TCMB'nin zararının ve ekonomik politikaların yeniden ele alınması gerektiğine dikkat çekiyorlar. Gürses, "Halının altında duran gerçekleşmemiş zararlar da her an ortaya çıkabilir. Bu, ekonomik istikrar için büyük bir tehdit" diyerek, daha şeffaf ve sürdürülebilir ekonomi politikalarının önemini vurguluyor.
Ara Başlıklar:
- Kur Korumalı Mevduatın Ekonomiye Etkisi
- Zararın Boyutları ve Karşılanması
- İhtiyat Akçesi ve Altının Rolü
- Geleceğe Bakış: Ekonomi Politikalarının Rolü
Sonuç:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın açıkladığı 818 milyar TL'lik zarar, sadece bir rakamdan ibaret değil. Aynı zamanda, ekonominin gidişatıyla ilgili derin endişeleri ve Merkez Bankası'nın geleceği hakkında önemli soruları da beraberinde getiriyor. Bu devasa kaybın nedenleri ve sonuçları derinlemesine analiz edilerek, gerekli adımlar atılmadığı takdirde, Türkiye ekonomisinin istikrarı ciddi bir tehdide maruz kalabilir.
