Yıllık politika faizleri yüzde 40'a mı çıkıyor? Uzmanlardan flaş ekonomi kriz uyarısı

Türkiye ekonomisi, son yıllarda yaşadığı büyük sorunlarla gündemden düşmüyor. Ülke, yüksek enflasyon, artan faiz, döviz kuru baskısı, cari açık, işsizlik, yoksulluk ve borçlanma gibi pek çok alanda ciddi zorluklarla karşı karşıya. Peki Türkiye’nin ekonomik krizinden kurtuluşu var mı? Bu sorunun cevabını arayan uzmanlar, farklı görüşler ortaya koyuyor.

Başkanlık Sistemi ve Tek Adam Rejimi

Türkiye’nin ekonomik krizinin temel nedenlerinden biri olarak başkanlık sistemi ve tek adam rejimi gösteriliyor. Bu sistemle beraber, ekonomik kararların tek kişinin iki dudağının arasına bağlı olduğu, kurumsal yapının zayıfladığı, denetim ve hesap verilebilirliğin ortadan kalktığı, liyakat ve ehliyetin öneminin azaldığı, siyasi baskı ve kayırmacılığın arttığı belirtiliyor.

Bu durumun, ekonomik güveni ve istikrarı zedelediği, yatırım ortamını bozduğu, piyasaların rasyonel davranmasını engellediği ifade ediliyor. Örneğin, faiz-enflasyon ilişkisinde yaşanan çelişkiler, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın faiz karşıtı tutumu nedeniyle ortaya çıkıyor. Erdoğan, faizin enflasyonu artırdığını savunarak, Merkez Bankası’nın faiz indirimine gitmesini istiyor. Ancak bu politika, enflasyonu daha da yükseltiyor.

Faiz-Enflasyon İlişkisi

Türkiye’de faiz-enflasyon ilişkisi, dünyanın tersine gidiyor. Normalde faiz artışı, enflasyonu düşürürken; Türkiye’de faiz artışı, enflasyonu yükseltiyor. Bunun nedeni ise, döviz kurundaki dalgalanmalar ve talep daralması.

Türkiye’de döviz kuru, hem iç hem de dış faktörlere bağlı olarak sürekli değişiyor. Bu da ithalat maliyetlerini artırarak, enflasyona baskı yapıyor. Ayrıca faiz artışı, kredi maliyetlerini yükselterek, tüketim ve yatırım harcamalarını azaltıyor. Bu da ekonomik büyümeyi olumsuz etkiliyor.

Türkiye’de faiz-enflasyon ilişkisini inceleyen Goldman Sachs, politika faizinin yıl sonunda %40’a çıkacağını öngörüyor. Bu durumda enflasyonun da %70’i göreceğini tahmin ediyor. ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell ise ABD’de politika faizinin %5’lere çıkabileceğini söylüyor.

Kredi Kartı Borcu ve Bireysel Krediler

Türkiye’de kredi kartı borcu ve bireysel krediler de ekonomik krizin önemli bir boyutunu oluşturuyor. Vatandaşlar, geçim sıkıntısı ve gelir kaybı nedeniyle kredi kartı ve bireysel kredilere başvuruyor. Ancak faiz oranları yükseldikçe, borçlarını ödemekte zorlanıyor. Bu da bankaların takipteki alacaklarını artırıyor.

Türkiye Bankalar Birliği verilerine göre, 2023 yılının Şubat ayında kredi kartı borcu 175 milyar TL, bireysel kredi borcu ise 635 milyar TL’ye ulaştı. Takipteki alacaklar ise 36 milyar TL oldu. Bu rakamlar, hem vatandaşların hem de bankaların ne kadar zor durumda olduğunu gösteriyor.

Sermaye Piyasaları ve Yabancı Yatırımcı

Türkiye’nin ekonomik krizinin bir diğer boyutu ise sermaye piyasaları ve yabancı yatırımcı. Türkiye, son yıllarda sermaye çıkışına uğrayan bir ülke oldu. Yabancı yatırımcılar, Türkiye’nin ekonomik ve siyasi risklerini arttırdığını düşünerek, portföylerini azalttı veya çekildi.

Bu durum, Türkiye’nin dış finansman ihtiyacını artırarak, cari açığı büyüttü. Ayrıca sermaye piyasalarının gelişmesini ve derinleşmesini engelledi. Borsa İstanbul, döviz kurundaki dalgalanmalardan ve siyasi gelişmelerden etkilenerek, sert iniş çıkışlar yaşadı.

Ekonomik Reform Paketi

Türkiye’nin ekonomik krizinden çıkması için ekonomik reform paketi hazırlandığı duyuruldu. Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan, reform paketinin detaylarını Mart ayında açıkladı. Paketin ana başlıkları şunlardır:

Enflasyonla mücadele
Kamu maliyesinin güçlendirilmesi
Bankacılık sektörünün desteklenmesi
Reel sektörün finansmana erişiminin kolaylaştırılması
Yatırım ortamının iyileştirilmesi
Sosyal korumanın artırılması

Reform paketinin etkisi ise uzmanlar tarafından tartışmalı bulunuyor. Bazı uzmanlar, paketin somut ve gerçekçi olmadığını, piyasaların güvenini kazanamayacağını söylüyor. Bazı uzmanlar ise paketin doğru adımlar içerdiğini, ancak uygulamanın önemli olduğunu belirtiyor.

Eski Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, reform paketinin etkisinin 2025 Haziran ile 2026 seneleri arasında görüleceğini söyledi. Şimşek, 2024 yılında yapılacak seçimlerden sonra can acıtan bir ekonomi reformu beklediğini de ifade etti.

Sonuç

Türkiye ekonomisi, ciddi bir krizle karşı karşıya. Bu krizin nedenleri ve çözümleri konusunda farklı görüşler var. Ancak ortak nokta, Türkiye’nin ekonomik reformlara ihtiyacı olduğu. Bu reformların hem kapsamlı hem de uygulanabilir olması gerekiyor. Aksi takdirde, Türkiye ekonomisi daha da kötüye gidebilir.