Vergiler Sağanak Olup Yağacak! Vergi Uzmanı Prof. Dr. Murat Batı Vatandaşa Kara Haberi Verdi

Vergi artışları durmayacak. Bir kere Orta Vadeli Program zaten kendisini ele verdi. Geçen 2024-2026 yıllarını kapsayan bir Orta Vadeli Program 6 Eylül 2023 Çarşamba günü Sayın Devlet Yılmaz eşliğinde açıklandı. Ardından Cumhurbaşkanı da konuşma yaptı ve işin içeriklerini anlattı. Hemen akabinde birkaç saat sonra mükerrer resmi gazetede hemen yayınlandı.

Orta Vadeli Program, 69 sayfadan oluşuyor ve kamu maliyesi kısmına yaklaşık 4-5 sayfa kadar ayrılmış vaziyette. Bu kısımda bazı hedefler, politika ve tedbirler belirlenmiş durumda. Bu hedeflerden bir tanesi de vergi tabanının genişletilmesi. Bu ne anlama geliyor? Vergi Uzmanı Prof. Dr. Murat Batı, bu konuda vatandaşa kara haberi verdi.

Vergi Tabanının Genişletilmesi

Prof. Dr. Murat Batı, Orta Vadeli Program’da yer alan vergi tabanının genişletilmesinin aslında vergilerin artacağı anlamına geldiğini söyledi. “Bu, dolaylı vergilerin geri çekileceği anlamında değildir” diyen Batı, şöyle devam etti:

 “Dolaylı vergiler zaten yüksek seviyelerde ve bunların daha da artırılması mümkün değil. Dolayısıyla burada kastedilen doğrudan vergilerdir. Yani gelir vergisi, kurumlar vergisi, katma değer vergisi gibi vergilerdir. Bu vergilerde de taban genişletme dediğimiz zaman, daha fazla mükellefin bu vergilere dahil edilmesi veya mevcut mükelleflerin daha fazla beyanname vermesi veya daha fazla ödeme yapması anlamına gelir.”

Batı, bu konuda şu örnekleri verdi:

 "Mesela gelir vergisinde, beyana tabi gelirlerin artırılması veya beyana tabi olmayan gelirlerin beyana tabi hale getirilmesi söz konusu olabilir. Örneğin faiz gelirleri veya gayrimenkul sermaye iratları gibi gelirlerde beyanname verme zorunluluğu getirilebilir veya bunlarda tevkifat oranları artırılabilir.

Kurumlar vergisinde ise, kurum kazancının hesaplanmasında bazı indirimlerin kaldırılması veya sınırlandırılması gündeme gelebilir. Örneğin amortisman indirimi, ar-ge indirimi, yatırım indirimi gibi indirimlerde değişiklik yapılabilir.

Katma değer vergisinde de istisna uygulanan mal ve hizmetlerde istisnanın kaldırılması veya indirimli oranların yükseltilmesi söz konusu olabilir. Örneğin eğitim, sağlık, kültür, turizm gibi sektörlerde vergi yükünün artırılması mümkün olabilir."

Yeni Vergiler Geliyor

Prof. Dr. Murat Batı, Orta Vadeli Program’da yer alan bir diğer tedbirin de yeni vergiler getirilmesi olduğunu belirtti. “Bu, vergi sisteminde reform yapılacağı anlamına gelmiyor” diyen Batı, şunları söyledi:

"Burada kastedilen, mevcut vergi sisteminin dışında yeni vergi kalemleri oluşturulmasıdır. Bu da genellikle ekonomik faaliyetleri veya tüketimi cezalandıran veya caydıran vergilerdir. Örneğin çevre vergisi, dijital hizmet vergisi, lüks tüketim vergisi gibi vergilerdir.

Bu vergilerin amacı hem bütçeye gelir sağlamak hem de sosyal adaleti sağlamak veya kamu yararını korumak olarak gösterilir. Ancak bu vergilerin etkinliği ve verimliliği tartışmalıdır. Çünkü bu vergiler hem mükelleflerin davranışlarını değiştirebilir hem de kaçakçılık veya kayıt dışılığı artırabilir."

Batı, bu konuda şu örnekleri verdi:

"Mesela çevre vergisi, karbon salınımını azaltmak veya yenilenebilir enerjiye teşvik etmek için getirilebilir. Ancak bu vergi, enerji maliyetlerini artırarak üretim ve tüketimi olumsuz etkileyebilir. Ayrıca bu verginin gelirinin gerçekten çevre koruma projelerine harcanıp harcanmadığı da önemlidir.

Dijital hizmet vergisi, dijital platformlardan elde edilen gelirleri vergilendirmek için getirilebilir. Ancak bu vergi, uluslararası anlaşmalarla veya ikili ilişkilerle çelişebilir. Ayrıca bu verginin mükelleflerine nasıl ulaşılacağı veya tahsil edileceği de sorun olabilir.

Lüks tüketim vergisi, lüks malların veya hizmetlerin tüketimini azaltmak veya gelir dağılımını iyileştirmek için getirilebilir. Ancak bu vergi, lüks tanımının ne olduğuna göre değişebilir. Ayrıca bu vergi, lüks malların kaçakçılığını veya kayıt dışılığını artırabilir."

Vergi Harcamaları Gözden Geçirilecek

Prof. Dr. Murat Batı, Orta Vadeli Program’da yer alan bir başka tedbirin de vergi harcamalarının gözden geçirilmesi olduğunu ifade etti. “Bu, benim desteklediğim bir şeydir” diyen Batı, şöyle konuştu:

"Vergi harcaması, devletin iraden alması gereken vergilerden vazgeçtiği durumda özellikle muafiyet ve istisnaların kapsayan bir şeydir. 670 civarında maddeden oluşuyor ve her yıl Bütçe Kanunu içinde belirleniyor.

Bu muafiyet ve istisnaların bir kısmı sosyal veya ekonomik amaçlıdır. Ancak bir kısmı da gereksiz veya etkisizdir. Bu nedenle bu muafiyet ve istisnaların gözden geçirilmesi ve sadeleştirilmesi gerekmektedir.

Bu sayede hem vergi adaleti sağlanabilir hem de bütçeye ek gelir elde edilebilir. Ancak bunun yapılabilmesi için siyasi irade ve toplumsal mutabakat gerekmektedir."