Petrol fiyatları rekor kırarken Ortadoğu'da neler oluyor?

Petrol fiyatlarının bir yılı aşkın sürenin en yüksek seviyesine çıkması, Ortadoğu’daki petrol üreticileri için hem fırsatlar hem de zorluklar yarattı. Suudi Arabistan, petrol fiyatlarının maliyetlerini karşılamasının yanı sıra, Çin’deki rafinerilere yatırım yaparak pazar payını artırmaya çalışıyor.

BAE ise, hem petrol piyasalarında hem de iklim değişikliği mücadelesinde rol oynamaya hazırlanıyor. Bu makalede, bölgedeki son gelişmeleri ve petrol piyasalarını nasıl etkilediklerini inceleyeceğiz.

Suudi Arabistan: Çin’de ham petrol satın almak

Suudi Arabistan’ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco, petrol fiyatlarının bir süredir varsayılan mali başabaş noktasının üzerinde varil başına 10 dolardan fazla seyretmesinin keyfini çıkararak, OPEC+ üretim kesintileri öncesinde oluşan kayıpları telafi ederek Çin özel rafinerilerindeki azınlık hisselerini satın almaya geri döndü.

Bu hamle, Suudi Arabistan’ın Asya’nın en büyük petrol ithalatçısı olan Çin pazarında rekabet gücünü artırma stratejisinin bir parçası olarak görülüyor. Suudi Arabistan, Çin’in ham petrol ithalatının yaklaşık %15’ini karşılıyor.

Suudi Arabistan’ın son aylardaki üretim kesintileri, Orta Doğu’nun mali “istikrarını” artırmanın yanı sıra, Dubai’nin gerilemesini de büyük oranda artırdı; orta vadeli göstergenin nakit-vadeli işlemlere farkı son zamanlarda varil başına neredeyse 3 dolara yükseldi. Dubai’de aylık değişimin varil başına 0,55 dolara ulaşması, formül fiyatlarında yeni bir artışa zemin hazırladı.

Böyle bir ortamda Suudi Arabistan’ın Asya fiyatlarını ciddi bir oranda artırması bekleniyordu. Şaşırtıcı bir şekilde, beklenen OSP artışı gerçekleşmedi. Suudi Arabistan’ın orta ekşili kalitelerinin her biri varil başına 0,10 dolar artırıldı ve Arab Light, Umman/Dubai’ye kıyasla varil başına 3,60 dolarlık bir prim seviyesine yükseldi.

Aslına bakılırsa, Ekim ayında dikkate değer bir artış kaydeden tek Suudi kalite, ayda 1-2 kargo gören, çok nadir, yoğunlaşmış su benzeri bir kalite olan ve varil başına 0,50 dolar artış gösteren Arab Super Light oldu. Genel olarak, fiyatlandırma hırsının olmayışı, 2023’ün geri kalan aylarında Çin talebinin sağlığına ilişkin daha geniş endişelerin yanı sıra, son zamanlarda önemli ölçüde düşen Hindistan adaylıklarını da yansıtıyor.

Hindistan’ın Suudi ham petrol ithalatının, günlük 500.000 varilin altında, neredeyse on yılın en düşük aylık seviyesine ulaşması bekleniyor.

Saudi Aramco aynı zamanda Avrupalı müşterileri için formül fiyatlarını da düşürdü; hem Kuzeybatı Avrupa hem de Akdeniz, Eylül OSP’lerine kıyasla her bir kalitenin varil başına 0,10 dolar düştüğüne tanık oldu. Asya’daki küçük artışlar sürpriz olsa da piyasa, spot ticaret farklarının birkaç haftadır düşüşte olduğu Avrupa’da aylık bazda küçük düşüşler bekliyordu.

Talep endişelerinin yanı sıra, Ekim ayına yönelik bu kadar düşünceli fiyatlamanın olası açıklamalarından biri, Suudi ham petrolünün daha yüksek bulunabilirliği olabilir. Aksine, bu ay Suudi ihracatının ağustos ayına kıyasla günde 300-400.000 varil arttığı görüldü ve hatta üretimdeki durgunluğun arka planına rağmen bu trend daha da devam edebilir. Genel olarak, formül fiyatlarının bu kez varil başına 0,20 dolar kadar arttığını gören tek pazar ABD oldu.

BAE: Dubai’deki COP28 zirvesine hazırlanmak

BAE’nin ulusal petrol şirketi ADNOC, hem petrol piyasalarının içinde hem de dışında aktif olarak Dubai’deki COP28 zirvesi için iki ay içinde son rötuşları yaptı ve karadaki üretimi için yeni deniz suyu arıtma tesisleri başlattı.

Bu tesisler, ADNOC’un üretimini artırma planlarının bir parçası olarak, petrol kuyularına basınç uygulamak için deniz suyunu arındırarak kullanacak. ADNOC, OPEC+ anlaşmasının sona ermesinin ardından günlük 5 milyon varillik üretim kapasitesine ulaşmayı hedefliyor.

ADNOC aynı zamanda iklim değişikliği mücadelesinde de rol oynamaya hazırlanıyor. Şirket, COP28 zirvesinde karbon yakalama ve depolama (CCS) teknolojilerini tanıtmayı ve BAE’nin net sıfır emisyon hedefine nasıl katkıda bulunacağını göstermeyi planlıyor.

ADNOC, şu anda Ortadoğu’daki en büyük CCS projesini işletiyor ve 2030 yılına kadar karbon yakalama kapasitesini beş katına çıkarmayı amaçlıyor.

Fiyatlandırma söz konusu olduğunda, ülkenin hafif ekşi Murban endeksi Dubai’ye kıyasla hafif güçlendi, ancak bu yılın başlarında görülen varil başına 3-4 dolarlık primlerin çok küçük bir kısmını korudu.

Murban’ın Ekim yüklemeli kargolar için kesin fiyatı Eylül ayına göre varil başına 6,5 dolar artarak varil başına 87,28 dolara yükseldi. Kalite açısından Dubai’ye çok benzeyen Yukarı Zakum’un farkı, sürpriz bir şekilde, Eylül ayında Murban ile pariteden satıldıktan sonra varil başına 60 sent düştü