Ödenen prim maaşa yansımıyor: Emeklilerin çığlığı

Emekli olmak, çalışma hayatının sonunda hak edilen bir ödül gibi görülse de, birçok emekli için hayal kırıklığına dönüşüyor. Ödedikleri primlerin karşılığını alamayan emekliler, düşük maaşlarla geçinmeye çalışıyorlar. Peki, emeklilerin ödediği primler nereye gidiyor? Emekli maaşları nasıl belirleniyor? Emeklilerin talepleri neler?

Emeklilik sisteminde, çalışanların ve işverenlerin ödediği sigorta primleri, devletin kasasına giriyor. Bu paralar, sosyal güvenlik kurumunun yatırım yapması ve değerlendirmesi gerekiyor. Ancak, emekli aylıklarının belirlenmesinde, ödenen prim miktarı ve gün sayısı yeterince dikkate alınmıyor.

Emekli aylıkları, aylık bağlama oranı adı verilen bir katsayı ile hesaplanıyor. Bu oran, 2000 yılından sonra emekli olanlar için yüzde 32,5 ile yüzde 65 arasında değişiyor. Bu da demek oluyor ki, aynı primi ödeyen iki kişi arasında bile emekli maaşı farkı olabiliyor.

Örneğin, 28 yıl sigorta primi tavandan ödeyen bir çalışan için devletin kasasına giren bugünün rakamıyla 15 milyon lira. Ancak bu kişi emekli olduğunda alacağı maaş sadece 35 bin lira. Bu kişi, ödediği primlerin karşılığını alamadığını söylüyor: “Ödediğimiz primler ne oldu bana gelmedi. Nereye gitti soruyorum ama bana gelmedi kesin.”

Asgari ücretle çalışan bir kişi ise 25 yıl boyunca çalışsa ve toplam 9 bin güne ulaşsa, bugünkü değerler üzerinden yaklaşık bir buçuk milyon lira prim ödemiş oluyor. Ancak bu kişi emekli olduğunda alacağı maaş sadece 7.500 lira. Bu kişi de emekliliğinin hakkını vermediğini düşünüyor: “1 milyon lirayı bankaya koysam şu anda bu kişinin aylık faiz getirisi 47 bin 785 lira olur ama bu kişinin aldığı emekliler diyor 7.500 lira.”

Emekli maaşları gerçek enflasyon oranında artmıyor

Emekli maaşları her altı ayda bir enflasyona göre artırılıyor. Ancak bu artışlar, gerçek enflasyon oranını yansıtmıyor. Emekliler, hayat pahalılığı karşısında alım güçlerinin azaldığını belirtiyorlar. Ayrıca, emekli maaşları arasında da adaletsizlik olduğunu söylüyorlar. Önceki yıllarda emekli olanlar ile sonrasında emekli olanlar arasında büyük farklar olduğunu ifade ediyorlar.

Örneğin, Muzaffer Kalan isimli bir emekli, 25 yıl çalıştığını ve bugünün rakamlarıyla yaklaşık 9 milyon lira prim ödediğini anlatıyor. Ancak cebine giren emekli maaşı sadece 7.616 lira. Kalan, “Geçinebilmek için hala çalışmak zorundayım.” diyor. Kalan, emekli aylıklarına muhakkak yatırılan prim gününe göre ve yatırılan primlere göre bir intibak yapılması gerektiğini vurguluyor.

Emeklilerin talepleri neler?

Emekliler, ödedikleri primlerin karşılığını alabilmek için, emekli maaşlarının belirlenmesinde aylık bağlama oranının yükseltilmesini istiyorlar. Ayrıca, emekli maaşlarının gerçek enflasyon oranında artırılmasını ve emekli aylıkları arasındaki adaletsizliğin giderilmesini talep ediyorlar. Emekliler, seslerini duyurabilmek için çeşitli eylem ve etkinlikler düzenliyorlar. Emekliler, emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) ile birlikte, haklarını savunmaya devam edeceklerini söylüyorlar.