Küresel Buğday Pazarı: Artan Üretim ve Ticaret Dinamiklerindeki Değişimlerle Dinamik Bir Manzara

2023 Ocak ayında, küresel buğday pazarı önemli dalgalanmalar yaşadı ve buğday vadeli işlemleri bir aydan uzun bir sürenin en düşük seviyesine gerileyerek kile başına 5,95 doların altına düştü. Bu fiyat düşüşü, hem buğday arzı hem de talebini etkileyen bir dizi küresel olay ve tarımsal eğilimlerin bir yansımasıdır.

Artan Küresel Buğday Üretimi

Amerika Birleşik Devletleri Tarım Bakanlığı (USDA), küresel buğday arzı tahminlerini yukarı yönlü revize etti ve üretim ile başlangıç stok seviyelerinde bir artış olduğunu belirtti. Bu revizyon, daha önce tahmin edilenden daha fazla buğdayın bulunabileceğine işaret ediyor.

Özellikle, Rusya'nın buğday üretimi yıl boyunca etkileyici bir şekilde 91 milyon ton oldu ve geçen yılki rekor düzeye yakın bir verimlilik gösterdi. Bu büyük üretim kapasitesi, Rusya'nın buğday ihracat potansiyelini tarihi bir yüksek seviye olan 51 milyon tona çıkardı ve küresel buğday pazarındaki önemli rolünü vurguladı.

Avrupa Ekmek Sepeti: Kilit Bir Oyuncu

"Avrupa ekmek sepeti" terimi, genellikle küresel buğday ticaretinde önemli bir oyuncu olan Ukrayna'yı ifade eder. Son verilere göre, Ukrayna silolarında artan tahıl stokları, bu kilit bölgeden yapılan ihracat beklentilerini artırıyor. Ancak, bölgedeki devam eden çatışma bu projeksiyonlara belirsizlik katıyor.

Kanada ve Avustralya: Güçlü Hasatlar İhracatı Artırıyor

Kanada ve Avustralya'daki buğday hasatları da güçlü verimler gösterdi. Önceki yılın düşüşünden toparlanan Kanada ve Kuzey Yarım Küre'nin kuraklığından etkilenmeyen Avustralya, küresel buğday arzına önemli katkılar sağladı.

Özellikle, Avustralya'nın çiftçileri, bazı bölgelerde normalden üç kat daha fazla verim elde edilen, nesillerde bir kez görülen bir hasat dönemi yaşıyor. Bu bereket, ihracat kapasitelerini önemli ölçüde artırma potansiyeline sahip.

Küresel Tüketim Eğilimleri: Hindistan ve AB

Küresel buğday tüketimi, özellikle Hindistan ve Avrupa Birliği'nde artan yem ve artık kullanımı nedeniyle yukarı yönlü revize edildi. Bu değişiklikler, dünya genelinde buğdaya yönelik artan talebi yansıtarak, karmaşık ekonomik ve jeopolitik manzaralarda dünya çapında bir trendi göstermektedir.

Pazar Volatilitesi: Sürekli Bir Özellik

Üretim ve arzdaki bu olumlu gelişmelere rağmen, buğday pazarı volatilitesini sürdürmektedir. Özellikle Ukrayna ve Rusya'nın dahil olduğu devam eden çatışma ve çevresel zorluklar gibi faktörler, bu belirsizliğe katkıda bulunmaktadır. Ek olarak, özellikle gübreler için artan girdi maliyetleri, küresel buğday üreticileri için bir endişe kaynağıdır ve üretim kararlarını etkileyerek gelecekteki arz seviyelerini etkileyebilir.

Önümüzdeki Dönem: Buğday Pazarının İzleyeceği Yol

Küresel buğday pazarı gelişirken, birkaç anahtar faktör yolunu şekillendirecektir. Ukrayna'daki devam eden çatışma, büyük buğday üreten bölgeleri etkileyen hava koşulları ve küresel ticaret dinamiklerindeki değişiklikler buğday pazarının geleceğini belirleyecek önemli unsurlar olacaktır.

Ukrayna ile Rusya arasındaki çatışma, buğday üretimi ve ticareti üzerindeki etkileriyle özellikle dikkate değerdir. Bu durum, özellikle buğday ihracatı açısından stratejik öneme sahip Karadeniz bölgesinde belirsizlik yaratmaya devam ediyor.

Birleşmiş Milletler ve Türkiye'nin desteğiyle Temmuz 2022'de Rusya ve Ukrayna arasında imzalanan Karadeniz tahıl koridoru anlaşması, bölgedeki buğday tedariklerinin dünya piyasasına yeniden girmesini sağladı ve buğday vadeli işlemlerinde %37'lik bir düşüşe yol açtı.

Avustralya ve Kanada gibi diğer büyük buğday üreticilerinin güçlü hasatları da, küresel arz endişelerini hafifletmeye yardımcı oldu. Avustralya'nın buğday hasadının 42 milyon metrik ton civarında olacağı söyleniyor, ancak USDA tahminleri 36,6 milyon metrik ton civarında.

2023 yılında USDA'nın Kış Buğdayı ve Kanola Ekim Raporu, 2023 kış buğdayı ekim alanlarının 2022'ye göre %11 artarak 14,9 milyon hektara çıktığını gösterdi. Bol Karadeniz tedarikleri ve birkaç büyük ihracatçıda iyileşen görünümün birleşik etkisi, buğday piyasasını yeniden alıcılara yönlendirdi.

Gelecek Ne Getirecek?

Piyasa duyarlılığı giderek daha ayı eğilimli hale gelmiş ve fiyatlar önemli ölçüde alıcının lehine düşmüştür; ancak, pazarda birçok belirsizlik unsuru kalmaya devam etmektedir. Putin'in savaşı ile ilgili belirsizlik pazarı desteklemeye devam edecek. Ekim ayında görüldüğü gibi, Rusya'nın Karadeniz Tahıl İnisiyatifi'nden çekilme tehdidi ile fiyatlar tepki olarak sıçradı.