Kamudaki sözleşmeli personel on yıldır bu düzenlemeyi bekliyordu

ÜNAL DEMİRTAŞ (Zonguldak Milletvekili) –Bu dönemde her ne kadar çalışanların bazı sorunları kısmen çözülmüş olsa da hâlâ çözülemeyen, giderek derinleşen ve kronikleşmiş büyük sorunlar da vardır. Bu sorunların en önemlilerinden birisi de hem kamuda hem de özel sektörde giderek yaygınlaşan güvencesiz ve esnek çalışma modelleri olan taşeron işçilik ve sözleşmeli personel istihdamı gelmektedir.

Bu kanun teklifinin zamanlaması da son derece manidardır. Kamudaki sözleşmeli personel on yıldır bu düzenlemeyi bekliyordu. On yıldır bu teklifi getirmemiştiniz, 10 yıldır da bu kişiler mağdurdu. Peki, şimdi niye getirdiniz? Yani 2023 Genel Seçimlerinden dört ay önce niye getirdiniz? Çünkü dört ay sonra yapılacak genel seçimde sözleşmeli personelden oy almak için. Yani dört ay sonra seçim olmasaydı bu kanunun çıkacağı yoktu ve yüz binlerce kamu çalışanı dün olduğu gibi yarın da mağdur olmaya devam edecekti.

Bugün bir lütuf gibi sunduğunuz bu kadrolar aslında yıllardır mağdur ettiğiniz sözleşmeli personelin zaten hakkıydı, sizin lütfunuzla falan da değildir. Her ne kadar bu kanun teklifi çözülmesi on yıldır gecikmiş olsa da, yüz binlerce kamu çalışanının mağduriyetine yol açmış olsa da, kapsam açısından yetersiz ve seçim öncesi oy amacıyla getirilmiş olsa da doğru ve yerinde bulduğumuz ve bizim de desteklediğimiz bir kanun teklifidir.

Kamuda çalışan kişilerin işe girdikleri andan itibaren kadrolu personel istihdamı esas uygulama, sözleşmeli personel uygulaması ise istisnai bir uygulamadır ancak sözleşmeli personel istihdamı AK PARTİ döneminde giderek yaygınlaşmış ve istisna olmaktan çıkarak esas uygulama hâline gelmiştir. Bugün yaklaşık 3 milyon kadrolu personelin olduğu ülkemizde yaklaşık 590 bin sözleşmeli personel vardır. Bu durumda kamu personelinin yaklaşık yüzde 20’si sözleşmeli çalışmaktadır.

Bu oran da son derece yüksek bir orandır. Kamuda sözleşmeli istihdam, güvencesiz ve esnek bir çalışma modelidir ve insan onuruna yaraşır bir istihdam modeli değildir. Bu şekilde, kamuda aynı okuldan mezun olmuş, aynı sınava girmiş, aynı işi yapan çalışanlar farklı statülerde ve farklı haklarla çalışmaktadırlar. Bu durum Anayasa’nın sosyal devlet ilkesine ve eşitlik ilkesine açıkça aykırıdır.

Ülkemizdeki en büyük işveren olan devletin, çalışanların büyük oranda hak kaybına yol açan sözleşmeli personel istihdamını yaygın olarak uygulamasıysa özel sektöre de kötü örnek olmaktadır. Ancak bu düzenlemeyi her ne kadar olumlu olarak görmüş olsak da sorunu kökten çözmemektedir çünkü kapsam bakımından yetersiz bir düzenlemedir.

Düzenleme bu hâliyle çıkarsa bir kısım sözleşmeli personel kapsam dışı kalarak tayin hakkından, görevde yükselme hakkından ve iş güvencesinden mahrum olarak çalışmaya devam edecektir. Bu düzenlemeyle şu anda kamuda sözleşmeli olarak istihdam edilen 590 bin personelden 458 binine kadro verilirken 131 bin kişi sözleşmeli olarak çalışmaya devam edecektir.

Peki, bu kanundan yararlanamayan, kapsam dışı kalan 131 bin personel kimlerdir? 95 bin sözleşmeli öğretmen vardır, PTT’de çalışan 12 bin idari hizmet personeli, Dışişleri Bakanlığında çalışan 1.750 personel, TÜİK’te çalışan 284 personel, Mecliste çalışan -çalışma arkadaşlarımız- 384 danışman, aile sağlığı grup çalışanları, hastane bilgi yönetim sistemi çalışanları, paramedik ambulans şoförleri, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı il müdürlüklerinde ek ders ücreti karşılığı çalışan personel kapsam dışı bırakılmıştır. Bu durum da düzeltilmelidir ve 131 bin kişi de bu kanun teklifi kapsamına alınarak yıllardır devam eden bu mağduriyetleri giderilmelidir.

Burada yapılması gereken, kamu personel sisteminde köklü değişikliğe gidilerek kamuda sözleşmeli personel sistemi kaldırılmalı ve tüm kamu çalışanları kadrolu olmalıdır. Ayrıca, özel sektörde de taşeron uygulaması kaldırılmalıdır.