İsrail-Gazze Çatışması Petrol ve Gaz Piyasalarını Nasıl Etkiliyor?

İsrail ile Gazze arasındaki şiddetli çatışmalar, bölgedeki enerji piyasalarını da etkiliyor. İran’ın petrol üretimi ve ihracatı, ABD ile nükleer anlaşma müzakerelerinin sonucuna bağlı olarak değişebilir. Ayrıca, İsrail’in Tamar gaz sahasını kapatması, Avrupa’nın doğal gaz fiyatlarını yükseltti.

İran’ın Petrol Üretimi ve İhracatı

Ağustos ayında, Tahran’ın görünüşte piyasaları iyi tedarik etmek ve petrol fiyatlarını düşük tutmak amacıyla üretimi artırmasına rağmen, Biden yönetiminin büyük ölçüde görmezden gelmeyi seçmesi sayesinde İran petrol ihracatının rekor seviyelere ulaştığını bildirmiştik.

Orta Doğu’da artan gerilimlere fiyat tepkisi şu ana kadar ılımlı oldu; ancak İsrail-Gazze savaşı, Hamas’a açık desteği ve desteği nedeniyle ABD’nin İran’a yönelik politikasında önemli bir değişikliğe neden olacak gibi görünüyor.

Standard Chartered’daki emtia analistleri, ilk Obama yönetiminin sonlarına doğru ticaret politikasını kilit tüketici ülkelerin İran petrolü ithalatına bağlama kararının, İran’ın üretimini etkin bir şekilde günde 1 milyon varilden (mb/d) fazla azalttığını belirtti.

Kısıtlamalar daha sonra 2015 yılında Ortak Kapsamlı Eylem Planı’nın (JCPOA) imzalanmasının ardından hafifletildi. Ancak Trump yönetimi sırasında ABD’nin JCPOA’dan çekilmesinin ardından kısıtlamalar yeniden sıkılaştırıldı ve 2020’de muafiyetler verildiğinde üretim günde 2 milyon varilin altına düştü. tüketen ülkelere geri çekildi.

İran’ın petrol üretimi ve ihracatı, Biden yönetimi altında keskin bir şekilde arttı; üretim, cari yılda 500.000 varil/gün dahil olmak üzere 3 milyon varil/gün’e ulaşırken, ihracat ise günde 2 milyon varilin biraz altında kaldı.

Daha önce, ABD ve İran’ın, İran’ın petrol ihracatına yönelik yaptırımları hafifletebilecek bir adım olan nükleer anlaşma müzakerelerine yeniden başladıktan sonra ilerleme kaydettiğine dair haberler ortaya çıkmıştı. İsrail’in Haaretz gazetesi, görüşmelerin beklenenden daha hızlı ilerlediğini ve birkaç hafta içinde bir anlaşmaya varılma ihtimalinin bulunduğunu bildirdi.

Anlaşma şartları arasında İran’ın günde 1 milyon varil kadar petrol ihraç etme izni karşılığında yüzde 60 ve üzeri uranyum zenginleştirme faaliyetlerini durdurması da yer alacak. Başarılı bir nükleer anlaşma petrol piyasalarını değiştirebilir; eski İran petrol bakanı Bijan Namdar Zanganeh, en büyük hayalinin her zaman İran’ın petrol üretimini günde altı milyon varile çıkarmak olduğunu söyledi.

Ancak İran’ın İsrail saldırısını planlamasında Hamas’a yardım ettiği yönündeki son iddiaların Washington ile Tahran arasındaki ilişkileri ciddi şekilde gerginleştirmesi çok muhtemel. StanChart, ABD’nin İran’ın petrol üretimiyle ilgili olarak üç geniş politika seçeneğine sahip olduğu görüşünde:

Üretimin günde 3 milyon varil veya daha yüksek olduğu statüko, (2) 2,5 milyon varil/güne yakın 2023 öncesi plato, veya (3) Trump yönetiminin sonunda ulaşılan üretimin günde 2 milyon varilin altında olduğu sıfıra yakın ihracat.

Analistler, daha bir hafta öncesine kadar hem piyasa etkisi hem de jeopolitik açıdan ABD için 1 numaralı seçeneğin en uygun politika olduğunu belirtiyor. Ancak Orta Doğu’daki son gelişmeler, 2. ve 3. seçenekleri potansiyel politika hedefleri olarak odak noktasına getirdi.

İsrail’in Tamar Gaz Sahasını Kapatması

Petrol piyasaları İsrail’deki krizden çok fazla etkilenmemiş gibi görünse de İsrail’in Tamar gaz sahasının Chevron Inc. (NYSE:CVX) tarafından ihtiyati olarak kapatılması, kıtanın emtia ile dolu olmasına rağmen Avrupa’nın gaz fiyatlarının hızla yükselmesine neden oldu. StanChart, kapatmanın İsrail’in yurt içi üretimini günde yaklaşık 28 milyon metreküp (mcm/gün) kadar azalttığını ve Avrupa’nın doğal gaz fiyatlarının %15 arttığını tahmin ediyor.

StanChart, İsrail’den Mısır’a yapılan ihracatın genellikle Leviathan sahasından gelmesine rağmen, Tamar kesintisinin muhtemelen zincirleme etkileri olacağını, ilk göstergelerin ihracatın olağan 23 mcm/gün’den yaklaşık 5 mcm/gün azaldığını gösterdiğini belirtiyor.

Teorik olarak, Mısır’ın kendi gaz üretimini artırarak veya LNG ithalatını artırarak bu kaybı telafi etmesi gerekiyor. Ancak bu durumda bile, Avrupa’nın LNG arzında bir düşüş yaşanabilir.

Analistler, Tamar sahasının yeniden açılmasının ne zaman gerçekleşeceğinin belirsizliğinin piyasalarda endişeye neden olduğunu söylüyor. Eğer çatışma uzun sürerse, Avrupa’nın gaz fiyatları daha da yükselebilir. Bu da Avrupa’nın ekonomik toparlanmasını olumsuz etkileyebilir.

Sonuç

İsrail-Gazze çatışması, enerji piyasalarında önemli bir belirsizlik kaynağı olmaya devam ediyor. İran’ın petrol üretimi ve ihracatı, ABD ile nükleer anlaşma müzakerelerinin sonucuna bağlı olarak değişebilir. Ayrıca, İsrail’in Tamar gaz sahasını kapatması, Avrupa’nın doğal gaz fiyatlarını yükseltti. Bu durum, bölgesel ve küresel enerji güvenliği ve ekonomik istikrar için önemli sonuçlar doğurabilir.