İran: Nükleer müzakereler sonuçlandı, anlaşma süreci başladı

İran'ın nükleer alanda müzakerelerin bittiği anlaşma sürecine başlandığı haberini aktaran kişi İran Meclisi Ulusal Güvenlik ve Dış Politika Komisyonu Başkan Yardımcısı Abbas Muktedayi duyurdu. Haberin detayları İran devlet televizyonu tarafından verildi. Amerika yıllardır İran ile beraber nükleer konuda anlaşma sağlamak istediğini aksi takdirde altından kalkamayacak derecede zor şartlarda hayat koşullarını sürdürmek zorunda kalacaklarını açık dille dile getirdi. İran, yaptırım ve ambargoların tam anlamıyla uygulanmadan önce dünya ülkelerine ihraç ettiği enerji kalemlerinden elde ettiği gelir ile dünyada en fazla altın rezervine sahip ülkeler arasında yer alıyordu. Yıllar içerisinde ülke nüfusu, yatırım, projelere ayrılan bütçenin keseden harcanması sebebiyle rezervin bitmesine neden oldu.

İran Meclisi'nde nükleer müzakereler ile ilgili sonuçları ve olabilme ihtimali olan nükleer anlaşmayı değerlendirmek için basın mensuplarına kapalı, özel toplantı gerçekleşti. Toplantıda üst düzey yetkililer yer aldı. Son günlerde İran'da nükleer müzakere sürecinde yer alan üst düzey yetkililer tarafından fikir birliği alınıp müzakereler sonuçlanarak, anlaşma sürecine girileceği duyuruldu. 

Ulusal Güvenlik Komisyonu Emuyi, ''İran'ın dış ticaretinin önündeki engeller ve petrol satışına yönelik yasa dışı kısıtlamalar kaldırılmalıdır. Vatandaşlarımızın ekonomik ihtiyaçlarını karşılamak için petrol satışlarından elde edilen kaynaklara da erişmeliyiz.'' ifadelerini kullanarak anlaşma öncesi şartları belirtti.

2015 yılında ABD-İran arasında anlaşmaya varılacak olan ama bir an da ABD'nin tek taraflı olarak anlaşmadan çekilmesiyle yürürlüğe girmeyen anlaşma hakkında Emuyi, ''Anlaşmanın eksikliklerinden biri de doğrulama konusuydu. İran'ın taahhütleri Ajans tarafından doğrulandı ancak diğer tarafın yaptırımları kaldırma taahhütleri doğrulanmadı. Bu yüzden hem yaptırımların kaldırıldığının doğrulanması için bir zaman çerçevesinin göz önünde bulundurulması hem de İran'ın yaptırımların kaldırıldığını doğrulayabilmesi için çeşitli önlemler alınması gerekiyor.'' dedi.

İran ile BMGK daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa'nın yanında Almanya'nın katılımıyla 5+1 düzeyinde 2015 yılında İran'a yaptırımların kaldırılması şartıyla, Tahran'da nükleer faaliyetlerinin denetim altına alınacağına dair anlaşma imzaladı. Ama, 2018 yılında eski ABD Başkanı Donald Trump imzalanan anlaşmadan tek taraflı olarak çekildiğini duyurunca tüm işlemler havada kaldı. İran kendisine yapılan hareket karşısında anlaşmadaki taahhütleri durdurarak yüksek düzeyde uranyum zenginleştirme faaliyetlerine başladı.