Türkiye’de en düşük emekli maaşı 7500 liraya çıkartılırken, dul ve yetim maaşları ise çok daha düşük seviyelerde kaldı. Temmuz ayında %25 zam alan dul ve yetim maaşları, hisse oranına göre bağlanan aylık değişiyor ama çoğunluk en fazla 5600 lira civarında maaş alıyor. Bu durumda olan binlerce kişi, geçim sıkıntısı çekiyor ve adalet istiyor.
Dul ve Yetim Maaşı Nedir?
Dul ve yetim maaşı, vefat eden sigortalının eşi ve çocuklarına bağlanan aylıktır. Dul eşe %50, yetim çocuğa ise %25 oranında aylık bağlanır. Eğer hem dul hem de yetim varsa, toplamda %75 oranında aylık ödenir. Dul eşin yeniden evlenmesi veya çalışmaya başlaması halinde, dul maaşı kesilir. Yetim çocuğun ise 18 yaşını doldurması veya evlenmesi halinde, yetim maaşı kesilir.
Dul ve Yetim Maaşı Ne Kadar?
Dul ve yetim maaşı, vefat eden sigortalının aldığı aylığın yüzde kaçını hak ettiğine göre değişir. Bu oran, sigortalının ölüm tarihindeki prim gün sayısına, sigorta başlangıç tarihine ve ölüm şekline göre belirlenir. Örneğin, normal şartlarda emekli olabilecekken vefat eden bir sigortalının eşi ve çocuklarına bağlanan dul ve yetim maaşı, sigortalının aldığı aylığın %75’ini geçemez.
Dul ve yetim maaşı alanların çoğunluğu, en düşük oranda aylık alıyor. Bu da 2023 yılı itibariyle 3750 lira civarında bir dul maaşı ve 1875 lira civarında bir yetim maaşı anlamına geliyor. Bu rakamlar, asgari ücretin altında kalıyor ve geçinmeyi zorlaştırıyor.
Dul ve Yetim Maaşı Alanlar Ne İstiyor?
Dul ve yetim maaşı alanlar, en düşük emekli maaşıyla eşitlenmesini istiyor. Ayrıca, dul eşin çalışması veya yeniden evlenmesi halinde dul maaşının kesilmemesini talep ediyor. Bu konuda birçok dilekçe yazdıklarını ancak sonuç alamadıklarını belirtiyorlar.
Dul ve yetim maaşı alanların durumunu anlatan birçok haber de medyada yer alıyor. Örneğin, 74 yaşındaki Ayşe Hala, 32 yaşında eşini kaybettikten sonra iki çocuğuyla dul kaldığını ve o günden bu yana dul maaşıyla yaşamaya çalıştığını söylüyor. Ancak o maaşın hiçbir şeye yetmediğini, ilaçlarına bile para ödeyemediğini ifade ediyor.
Benzer şekilde, 55 yaşındaki Vesile Şenol da 2 yıl önce eşini kaybettikten sonra dul maaşıyla geçinmeye çalıştığını ancak o paranın da yetmediğini anlatıyor. Mecburen evlere temizliğe giderek ek iş yapmak zorunda kaldığını belirtiyor.
Dul ve yetim maaşı alanlar, seslerini duyurmak için sosyal medyada da kampanyalar başlattı. #dulveyetimmaaşıartırılsın etiketiyle birçok paylaşım yaptılar. Bu paylaşımlarda, yaşadıkları zorlukları, taleplerini ve beklentilerini dile getirdiler.
Dul ve Yetim Maaşı Artacak mı?
Dul ve yetim maaşı alanların talepleri, henüz resmi bir karşılık bulmuş değil. Ancak, konuyla ilgili bazı gelişmeler de yaşanıyor. Örneğin, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, dul ve yetim maaşlarının artırılması için çalışma yaptıklarını açıkladı. Bakan Göktaş, “Dul ve yetim maaşlarının en düşük emekli maaşı seviyesine çekilmesi için çalışmalarımız devam ediyor. Bu konuda bir düzenleme yapacağız” dedi.
Bunun yanında, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda da dul ve yetim maaşlarıyla ilgili bir önerge verildi. CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin, dul ve yetim maaşlarının en düşük emekli maaşı seviyesine yükseltilmesini istedi. Tekin, “Dul ve yetimlerin mağduriyetini gidermek için bu önergemizi kabul edin” çağrısında bulundu. Ancak, önerge AK Parti ve MHP oylarıyla reddedildi.
Dul ve yetim maaşı alanlar, taleplerinin karşılanması için mücadelelerini sürdürüyor. Onlar, hak ettikleri adaleti istiyorlar.
