Türkiye'nin vergi gelirlerinde son zamanlarda dikkate değer bir dönüşüm yaşanıyor. Temmuz-Ekim 2023 döneminde kaydedilen 993,2 milyar liralık vergi tahsilat artışının 771 milyarı, dolaylı vergiler olarak bilinen KDV ve ÖTV gibi tüketici vergilerinden geldi. Bu durum, vergilemenin daha fazla "tabana" yayıldığını ve dolaylı vergi yükünün son dört ayda yüzde 70'i aştığını gösteriyor.
2022'nin ilk yarısında doğrudan vergilerde 155,8 milyar liralık artış yaşanırken, dolaylı vergilerdeki artış 408,5 milyar lira olarak gerçekleşti. Bu, toplam vergi gelirinin yüzde 55 oranında artarak 1 trilyon 602,3 milyar lira olmasını sağladı. Dolaylı vergi oranı ise yüzde 59,4'ten yüzde 63,8'e yükseldi.
Özellikle son dört ayda dolaylı kalemlerdeki hızlı büyümeyle, toplam vergi geliri yüzde 85,3 oranında artarak 3 trilyon 391,5 milyar liraya ulaştı. Bu dönemdeki vergi gelirlerinin büyük bir bölümü tüketimden alınan KDV'den geldi. Dahilde üretilen mallara tüketiciler on ayda 404,8 milyar, ithal ürünlerde ise 747 milyar TL KDV ödedi.
Bu dönemsel artış, Türkiye'nin vergi politikasında ve toplam vergi gelirlerinin yapısında önemli bir değişikliği işaret ediyor. Geleneksel olarak doğrudan vergilerin daha ağır bastığı bir yapıdan, dolaylı vergilerin daha baskın olduğu bir yapıya geçiş yaşanıyor. Bu durum, hem tüketicilerin hem de iş dünyasının finansal yüklerini etkileyecek ve ekonominin genel yapısını önemli ölçüde dönüştürebilecek potansiyele sahip.
Bu trend, vergi politikalarında gelecekte daha fazla odaklanılması gereken alanları da gösteriyor. Dolaylı vergilerin artan ağırlığı, tüketici harcamaları üzerindeki etkileri ve ekonominin genel dengesi açısından önemli bir gösterge. Bu durum, hükümetin mali politikalarını ve vergi stratejilerini şekillendirirken dikkate alması gereken önemli bir faktör olacak.
