Temmuz ayında küresel gıda piyasaları iki büyük şokla karşı karşıya kaldı. Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’nden çekilmesi ve Ukrayna’nın tahıl altyapısını bombalaması, buğday fiyatlarını yükseltti. Hindistan’ın pirinç ihracatını kısıtlaması ise pirinç fiyatlarını 12 yılın zirvesine çıkardı. Bu olayların nedenleri ve sonuçları nelerdir? Bu makalede bunlara değineceğiz.
Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’nden Çekilmesi
Karadeniz Tahıl Girişimi, 2019 yılında kurulan bir uluslararası işbirliği platformudur. Bu platformun amacı, Karadeniz bölgesindeki tahıl üreticileri, ihracatçıları ve alıcıları arasında ticareti kolaylaştırmak ve şeffaflığı artırmaktır. Platforma katılan ülkeler arasında Rusya, Ukrayna, Romanya, Bulgaristan, Moldova ve Türkiye bulunmaktadır.
17 Temmuz 2023 tarihinde Rusya, platformdan ayrılacağını duyurdu. Bu kararın ardından Ukrayna’nın Karadeniz kıyısındaki tahıl depolama tesislerini ve limanlarını bombaladığı haberleri geldi. Bu saldırılar, Ukrayna’nın tahıl ihracat kapasitesini ciddi şekilde etkiledi.
Ukrayna alternatif rotalar kullanabilir mi? Evet, kullanabilir. Ancak bu rotalar daha pahalı ve riskli olacaktır. Örneğin, Tuna nehri boyunca uzanan liman altyapısı da Rusya tarafından hedef alındığı için Polonya’ya tahıl sevkiyatları güvenli değildir.
Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’nden çekilmesi ve Ukrayna’nın tahıl altyapısına saldırması, küresel buğday fiyatlarını arttırdı. 12 Temmuz ile 25 Temmuz arasında S&P GSCI buğday endeksi %16,3 arttı. FAO’nun buğday fiyatı endeksi de Temmuz ayında bir önceki aya göre %1,6 artarak Ekim 2022’den bu yana ilk aylık artışını kaydetti.
Hindistan’ın Pirinç İhracatını Kısıtlaması
Hindistan, dünyanın en büyük pirinç üreticisi ve ihracatçısıdır. Ülke, küresel pirinç ihracatının yaklaşık %40’ını oluşturmaktadır. Hindistan’ın en çok ihraç ettiği pirinç çeşidi Basmati olmayan beyaz pirinçtir. Bu pirinç çeşidi, özellikle Afrika ve Asya’daki gelişmekte olan ülkelerde talep görmektedir.
20 Temmuz 2023 tarihinde Hindistan, yüksek yerli pirinç ve buğday enflasyonuna ilişkin endişeler nedeniyle Basmati olmayan beyaz pirinç çeşitlerinin ihracatını kısıtladığını açıkladı. Bu karar, beş milyon tondan biraz fazla pirincin uluslararası pazarlardan çekilmesine yol açtı.
Bu rakam, Hindistan’ın toplam pirinç üretiminin yaklaşık %4’üne tekabül etmektedir. Hindistan’ın yasağı, bu yıl hava koşullarından kaynaklanan aksaklıklar nedeniyle mevcut pirinç arzının zaten gergin olduğu bir zamanda geldi.
Bu nedenle pirinç fiyatları, FAO’nun pirinç fiyat endeksiyle birlikte yükseldi ve Temmuz ayında Haziran ayına göre %2,8 artarak yaklaşık 12 yıl önce tanık olunan seviyelere ulaştı.
Sonuç
Temmuz ayında küresel gıda piyasaları, Rusya’nın Karadeniz Tahıl Girişimi’nden çekilmesi ve Ukrayna’nın tahıl altyapısına saldırması nedeniyle buğday fiyatlarında ve Hindistan’ın pirinç ihracatını kısıtlaması nedeniyle pirinç fiyatlarında şok artışlar yaşadı. Bu olaylar, gıda güvenliği ve enflasyon açısından hem üretici hem de tüketici ülkeler için ciddi sorunlar yarattı. Küresel gıda piyasalarının istikrarını sağlamak için uluslararası işbirliği ve dayanışma gerekmektedir.
