Benzin 50 TL'yi geçeceği açıklanırken benzine 1,60 lira zam geldi! Motorine ise 14 Eylül'de yine büyük zam bekleniyor!

Akaryakıt fiyatlarının belirlenmesinde en önemli etkenlerden biri döviz kuru. Türkiye, petrol ve doğalgazın hemen hemen tamamına yakınını yurt dışından ithal ediyor. Dolayısıyla doların yükselmesi otomatik olarak akaryakıt maliyetlerini artırıyor. Seçim öncesinde 2,7 lira civarında tutulan dolar, seçim sonrasında 2,9 liraya kadar çıktı. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, seçim sonrasında doların bırakıldığını söyledi. Ancak piyasalar bu söyleme pek inanmadı ve doların daha da yükseleceği beklentisi hakim.

 Döviz kurundaki artışın yanında, uluslararası piyasalarda petrol fiyatları da yükselişe geçti. Brent petrolün varil fiyatı Temmuz ayında 70-72 dolar civarındayken bugün 92 doları aştı. Buna paralel olarak dün motorine yeni bir zam geldi motorin fiyatları 40 lirayı geçerken Halktv ekonomi Yazarı Olcay Aydilek, motorine 14 Eylül 2023 tarihinde yeni bir zammın geleceğini belirtti.

Akaryakıt fiyatlarında ki dur durak bilmeyen artışlara değinen Özdilek, akaryakıt sektöründen aldığı bilgilere dayanarak benzin ve motorinin litresinin 50 TL’yi geçeceğini belirtti.

ÖTV ve KDV vergileri akaryakıt fiyatlarını şişiriyor

Akaryakıt fiyatlarının belirlenmesindeki diğer önemli etken ise vergiler. Türkiye’de akaryakıta hem Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) hem de Katma Değer Vergisi (KDV) uygulanıyor. Üstelik KDV, ÖTV’nin üzerinden alınıyor, yani verginin vergisi alınıyor. Bu da akaryakıt fiyatlarının hızlı bir şekilde yükselmesine yol açıyor.

rakamlara göre, benzinin litresinin yaklaşık %60’ını, motorinin litresinin yaklaşık %55’ini ve LPG’nin litresinin yaklaşık %40’ını vergiler oluşturuyor.

 Akaryakıt fiyatlarındaki artış ekonomiyi nasıl etkiliyor?

Akaryakıt fiyatlarındaki artış, ekonomiyi hem doğrudan hem de dolaylı olarak etkiliyor. Doğrudan etkisi, akaryakıt harcamalarının artması ve bütçe açığının büyümesi. Dolaylı etkisi ise, akaryakıt fiyatlarının enflasyonu, faizleri ve cari açığı yükseltmesi.

 Akaryakıt fiyatlarındaki artış, tüketici ve üretici fiyatlarını da yukarı çekiyor. Çünkü akaryakıt, ulaşım, tarım, sanayi ve hizmet sektörlerinin temel girdilerinden biri. Akaryakıt maliyetleri arttıkça, bu sektörlerin ürün ve hizmet fiyatları da artıyor. Bu da enflasyonu yükseltiyor. Enflasyon yükseldikçe, Merkez Bankası faizleri artırmak zorunda kalıyor. Faizler arttıkça, yatırım ve büyüme azalıyor.

Akaryakıt fiyatlarındaki artış, cari açığı da büyütüyor. Çünkü Türkiye, petrol ve doğalgazın hemen hemen tamamına yakınını ithal ediyor. Akaryakıt fiyatları arttıkça, ithalat faturası da kabarıyor. İthalat faturası kabardıkça, cari açık da büyüyor. Cari açık büyüdükçe, döviz kuru baskısı artıyor. Döviz kuru baskısı arttıkça, akaryakıt fiyatları daha da yükseliyor. Bu bir kısır döngü haline geliyor.

 Akaryakıt fiyatlarındaki artışa karşı ne yapılabilir?

Akaryakıt fiyatlarındaki artışa karşı alınabilecek önlemler şunlar olabilir:

 Döviz kurunun istikrarlı tutulması için gerekli tedbirler alınmalı. Doların yükselmesi engellenmeli.

Petrol ve doğalgaz ithalatına alternatif enerji kaynakları geliştirilmeli. Yenilenebilir enerjiye daha fazla yatırım yapılmalı.

Akaryakıt vergileri makul seviyelere indirilmeli. ÖTV ve KDV oranları düşürülmeli.

Akaryakıt tüketimi azaltılmalı. Toplu taşıma, bisiklet ve yaya ulaşımına teşvik edilmeli.

Akaryakıt tasarrufu sağlayacak teknolojiler desteklenmeli. Hibrit ve elektrikli araçlara vergi indirimi sağlanmalı.

Bu önlemler alındığı takdirde, akaryakıt fiyatlarındaki artışın ekonomi üzerindeki olumsuz etkileri azaltılabilir. Türkiye ekonomisi bu krizi aşmak için elinden geleni yapmalıdır.