Antik Çağ’da İyonyalı Ozan Homeros, bir zeytin ağacının gölgesinde uykuya dalar. Rüyasında ağaca sorar, “Senin sahibin kim?” Zeytin ağacı, dallarını eğip Homeros’un kulağına fısıldar: “Herkese aitim ve kimseye ait değilim. Siz gelmeden önce buradaydım, siz gittikten sonra da burada olacağım”
Zeytinin bütün ağaçların ilki ve kullanım alanının fazla olması nedeniyle peygamberlerden krallara, zeytinle ilgili pek çok hikaye anlatılır:
Hz. Adem; yaşı ilerleyip öleceğini hissedince, Allah’tan kendini ve tüm insanlığı bağışlamasını istemeye karar verir. Bu amaçla oğlu Şit’i cennet bahçesine gönderir. Bahçenin bekçiliğini yapan melek, İyi-Kötü Ağacı’ndan aldığı üç tohumu Şit’e verir ve babası Hz. Adem öldüğünde bu üç tohumu gömmesini ister. Hz. Adem ölüp Tabor Dağı’na gömüldüğünde toprakta üç ağaç yeşerir. Bunlar zeytin, sedir ve servidir. Akdeniz ikliminin simgesi bu üç ağaçtan ilk yeşeren zeytin ağacıdır. Tevrat’ın Tekvin 6. Bölümünde yer alan hikayeye göre ise; insanların günden güne artan kötülükleri nedeniyle Allah yeryüzünü, insanlar ve hayvanlarla birlikte yok etmeye karar verir. Hz. Nuh’tan bir gemi yapmasını ve yeryüzünde soyları tükenmesin diye, yanına temiz sayılan hayvanlardan erkek ve dişi olmak üzere yedişer çift, kirli sayılan hayvanlardan birer çift, kuşlardan yedişer çift almasını söyler. Ardından büyük tufan başlar, Hz. Nuh ve gemisindeki canlılar hariç, yeryüzünde yaşayan her şey yok olur. Hz. Nuh suların çekilip çekilmediğini öğrenmek için bir güvercin gönderir. Geriye ağzında bir zeytin dalı ile dönen güvercin suların çekildiğini ve tufanın bittiğini müjdeler. Bu nedenle tarih boyunca zeytin dalı ve güvercin “barış sembolleri” olarak kabul edilir.
Tüm kutsal kitaplarda zeytin ağacı, bolluk, adalet, sağlık , zafer , refah , bilgelik, arınma ve yeniden doğuş gibi insanlık için en önemli erdemlerin sembolü olmuştur. Hz. Davut Peygamber zeytini doğru insana benzetir. Tevrat ve İncil’de zeytin kelimesi 140 kez geçer. Zeytin ağacı İncil’de kutsal bir bitki olarak geçer. Hz. İsa’nın gökyüzüne çıktığı Zeytin Dağı’nın eteklerindeki sekiz büyük zeytin ağacının, bugün hala zamana meydan okurcasına Hıristiyanlara İsa Peygamberin gözyaşlarını hatırlattığı söylenmektedir. Tevrat’ta Yahova’nın Musa Peygambere zeytinyağı ile başka kokuların karışımından olan Vaftiz Yağı’nın reçetesini verdiği anlatılır. Zeytin kelimesi Kur’an-ı Kerim’de yedi ayette geçmekte ve “Kutsal Ağaç” olarak zikredilmektedir. Kuran’da Tin Suresi 1, En’am 99 ve 141, Nahl 11 , Muminun20, Nur35,Abese29 Ayetlerde zeytin ağacının kutsal bir yer olan Sina Dağı’nda yetiştirildiği, sıkılarak yağının çıkarıldığı ve bu yağın yemeklere lezzet hastalıklara şifa vermek için kullanıldığı yazılır.
Ülkemiz zeytin üretiminde İspanya İtalya ve Yunanistan’ın ardından dördüncü sıradadır. Toplam zeytinlik alanımız 9 milyon dekardır. Yağlık zeytin alanlarında en önemli illerimiz Aydın, Muğla ve İzmir’dir. Zeytin Bursa’nın Mudanya ilçesine bağlı Zeytinbağı kasabası, İstanbul Zeytinburnu, İzmir’in Bergama ilçesine bağlı Zeytindağı kasabası gibi ülkemizde birçok bölgeye ismini vermiştir. Zeytin mideyi doldurmadığı halde besleyici olduğu için tasavvufta riyazet yapanların en çok rağbet ettiği gıdalardan olmuş, yüce peygamberimizin sık sık bahsettiği hurma su ve zeytin ile iftar edilmesi fıkıh kitaplarında tavsiye edilmiştir. Eski Yunanlılar ve Romalılar zeytine karşı sevgi ve saygı göstererek ancak iyi ve dürüst insanların zeytin toplamalarına izin verirlerdi. Her insan zeytinliklere giremezdi.
Ne demişti büyük şairimiz Nazım Hikmet Ran: “ Öylesine ciddiye alacaksın ki yaşamayı, yetmişinde bile, zeytin dikeceksin, hem de öyle çocuklara falan kalır diye değil, ölmekten korktuğun halde ölüme inanmadığın için, yaşamak yanı ağır bastığından”.
Gelecek tarımdadır. Ülkemizin ve insanlığın geleceği için zeytin ağaçlarımızı yaşatalım. Hayata dair sevginiz ve enerjiniz bol ve daim olsun. Selametle…
Rıza CEYLAN
Eğitimci / Şair -Yazar
NLP Master Practitioner