'İklim Yasası' TBMM'de kabul edildi: Maddeler neleri kapsıyor?
Muhalefetin 'doğa katliamına yasal kılıf' diyerek karşı çıktığı düzenleme, sera gazı emisyonlarının azaltımından iklim değişikliğine uyuma, karbon piyasasından yerel eylem planlarına kadar geniş bir çerçevede yeni kurallar getiriyor. Yasayla birlikte Türkiye'de ilk kez yasal temelli karbon ticareti sistemi kurulabilecek.
Türkiye, küresel iklim değişikliğiyle mücadelede önemli bir adım daha attı. Sera gazı emisyonlarının azaltılması, karbon fiyatlandırması ve çevresel sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda hazırlanan İklim Yasası, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilerek yasalaştı.
Yasa, iklim adaleti, net sıfır emisyon, karbon kredisi, emisyon ticaret sistemi (ETS) gibi toplam 39 yeni kavramı yasal zemine oturtarak, Türkiye'nin iklim politikalarına yönelik kapsamlı bir çerçeve çiziyor.
İklim Değişikliği Başkanlığı Yetkilendirildi
Yasanın uygulanmasında merkezi rol üstlenecek olan İklim Değişikliği Başkanlığı, kurumlar arası koordinasyonu sağlamak, strateji ve eylem planlarını oluşturmak, karbon fiyatlandırmasına ilişkin piyasaya dayalı mekanizmaları düzenlemekle sorumlu olacak.
Başkanlık ayrıca, veri toplama ve analiz görevlerinde geniş yetkilere sahip olacak. Kişisel Verilerin Korunması Kanunu saklı kalmak kaydıyla, kamu kurumları ve özel sektör dâhil olmak üzere ilgili tüm aktörlerden bilgi ve belge talep edebilecek.
Yerel Eylem Planları Zorunlu Hale Geliyor
Yeni yasa ile tüm illerde, vali koordinasyonunda yerel iklim değişikliği eylem planları hazırlanması zorunlu hale geliyor. Büyükşehirlerde bu görev büyükşehir belediyelerine, diğer illerde ise il belediyesi ve özel idarelere verilecek. Planlar, İl İklim Değişikliği Koordinasyon Kurulu’na sunularak karara bağlanacak.
Sınırda Karbon Düzenlemesi Geliyor
Avrupa Birliği'nin uyguladığı modele benzer şekilde, Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması (SKDM) kurulabilecek. Türkiye Gümrük Bölgesi’ne ithal edilen ürünlerde gömülü sera gazı emisyonları dikkate alınarak, karbon salımı yüksek ürünlere yönelik düzenlemeler yapılabilecek.
SKDM’nin raporlama ve uygulama esasları Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda belirlenecek.
Karbon Piyasası Kurulu Oluşturuluyor
Yasa kapsamında, karbon ticareti ve piyasaya dayalı düzenlemeleri yönlendirmek üzere Karbon Piyasası Kurulu kurulacak. Kurul; Çevre, Enerji, Tarım, Ulaştırma gibi kilit bakanlıkların bakan yardımcıları ile Sermaye Piyasası Kurulu ve Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’nun başkanlarından oluşacak.
İdari Para Cezaları da Belirlendi
Yükümlülüklere uymayanlara uygulanacak cezalar da netleştirildi. Buna göre:
Doğrulanmış sera gazı emisyonu raporunu zamanında sunmayanlara 500 bin TL ile 5 milyon TL arasında,
Ozon tabakasını incelten maddelere dair kurallara uymayanlara 250 bin TL ile 2,5 milyon TL arasında,
Etiketleme hükümlerine aykırı davrananlara ise 120 bin TL’ye kadar idari para cezaları verilebilecek.
Bakmadan Geçme
